Για άλλη μια φορά φέτος κατά τον εορτασμό της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 η οποία πέρα από το Όχι του Ελληνικού λαού συμβολίζει και την μεγάλη αντιφασιστική νίκη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, θα παρακολουθήσουμε αυτό το άκρως παράδοξο φαινόμενο που όμως κατά κάποιο τρόπο έχει καθιερωθεί ως έθιμο, τις στρατιωτικές και μαθητικές (αλλά στην ουσία τους επίσης στρατιωτικές) παρελάσεις.
Πώς όμως καθιερώθηκαν;
Το μαθητικό συμπλήρωμα στις παρελάσεις μας έρχεται από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά, και θυμίζει τις αντίστοιχες που είχαν καθιερωθεί από τα καθεστώτα του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Ο Μεταξάς οργάνωσε την Ε.Ο.Ν και καθιέρωσε τελετές εορτασμού της 25ής Μαρτίου που μεταξύ άλλων περιελάμβαναν σχολικές παρελάσεις και λαμπαδηφορίες. Οι σχολικές παρελάσεις εδραιώθηκαν στην αμέσως μετά τον εμφύλιο εποχή και κορυφώθηκαν επί χούντας των συνταγματαρχών. Προαιρετικά αλλά και με τον πειθαναγκασμό τον διατήρησαν δικτατορικές και εκλεγμένες κυβερνήσεις, Το εύλογο ερώτημα και ο λόγος για τον οποίο αναφερθήκαμε στο παράδοξο παραπάνω τίθεται εδώ. Πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε τον αγώνα ενάντια στον φασισμό με μια φασιστικής έμπνευσης εκδήλωση;
Ποια πρότυπα αναδεικνύονται και που αποσκοπούν;
Ο Ελληνικός λαός δεν είναι ο μόνος που πολέμησε ενάντια στο φασισμό. Ανάμεσα σε όλες της ευρωπαϊκές χώρες όμως μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν επιλέξει τις Μαθητικές Παρελάσεις και μάλιστα ως το κύριο στοιχείο ή την κορύφωση των εορτασμών για τις εθνικές επετείους.
Οι διακρίσεις μέσα από τις παρελάσεις καταφανείς. Ο αποκλεισμός και η περιχαράκωση παιδιών μεταναστών από αυτές, που πολλές φορές ακόμα και όντας αριστούχοι δεν τους επιτρέπεται να κρατήσουν τη σημαία, οι ψηλοί μπροστά-μπροστά, οι κοντοί πίσω (αυτό άραγε τι συμβολίζει;), οι αριστούχοι σημαιοφόροι πάντα 5 βήματα μπροστά από τον υπόλοιπο όχλο, ξεχωριστά τα κορίτσια από τα αγόρια και οι κρατικοί αξιωματούχοι, στρατηγοί και εκπρόσωποι της χριστιανικής εκκλησίας πάνω στην εξέδρα να δέχονται τιμές, καθώς η παρέλαση περνά από μπροστά τους.
Υπό τους ήχους μιλιταριστικών εμβατηρίων ο στρατιωτικός βηματισμός η ομοιόμορφη εμφάνιση, ίδια ρούχα ίδια χρώματα που περπατούν συντεταγμένα, όλα έχουν στόχο να μεταδοθεί η ψυχολογία μαζικής πειθαρχίας, απόλυτης υποταγής και να καταπνίγει κάθε ιδιαιτερότητα μέσα στην ομοιομορφία, όπως επίσης και να παρουσιαστεί η εικόνα ενός δημόσια εκτεθειμένου ψέματος, αυτού μιας γενιάς ετοιμοπόλεμης απέναντι σε ένα φαντασιακό μελλοντικό εχθρό.
Η δημιουργική συμμετοχή.
Πως λοιπόν όλα αυτά συμβάλλουν στην διαμόρφωση ελεύθερων ανεξάρτητων συνειδήσεων που είναι ο στόχος της εκπαίδευσής, και πώς αυτού του είδους η εκδήλωση γιορτάζει την νίκη των λαών κατά του φασισμού, του ρατσισμού και του εθνικισμού (υπέρτατες αξίες του φασισμού) του πολέμου και της στρατιωτικής βίας μεταξύ των λαών;
Η σύγχρονη παιδαγωγική σκοπιά έχει καταδικάσει προ πολλού τέτοιου είδους μιλιταριστικής έμπνευσης παιδαγωγικές μεθόδους, αφού όλα στην παρέλαση παραπέμπουν σε παιδαγωγικούς αρχαϊσμούς στρατιωτικού τύπου. Τίποτα από αυτή την εκδήλωση δεν βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν την ιστορία και την σημασία του γεγονότος που γιορτάζεται.
Αν θέλουμε να γιορτάζουμε τις εθνικές επετείους για να καλλιεργηθεί η ιστορική μνήμη, χρειάζεται δημιουργική συμμετοχή του μαθητόκοσμου στο τρίπτυχο παιδεία – ιστορία – πολιτισμός. Αυτό σημαίνει σύνδεση των ιστορικών γεγονότων με το διεθνικό τους περίγυρο, την αναζήτηση της ιστορικής αιτιότητας, την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης, με δρώμενα όχι για τους μαθητές αλλά από τους μαθητές στα σχολεία, στις γειτονιές, στο δημόσιο χώρο με συζητήσεις, μουσική, χάπενινγκ, γλέντι. Αλλά κυρίως ο κάθε εορτασμός να μην καθίσταται μουσειακή αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά να αναδεικνύεται η επικαιρική σημασία του ιστορικού γεγονότος. Με άλλα λόγια το πώς συνδέεται το χθες με το σήμερα στους αγώνες για τη δημοκρατία και την ελευθερία, στην προστασία της ιδιαιτερότητας, στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Το ευρύτερο τοπίο.
Ο συντηρητισμός, ο ρατσισμός , ο εθνικισμός, ο θρησκευτικός φανατισμός και ο φόβος απέναντι σε κάθε τι το διαφορετικό είναι όμως λογικές οι οποίες αναπαράγονται γενικότερα μέσα στην κοινωνία από θεσμούς και ρεύματα ιδεών πέρα των παρελάσεων. Ο γενικότερος εθνικο-θρησκευτικός χαρακτήρας της βασικής εκπαίδευσης, η απόσυρση σχολικών συγγραμμάτων κάτω από την πίεση εθνικιστικών κύκλων, η πρόσφατη είσοδος στη βουλή κόμματος του εθνικό-φασιστικού χώρου και η συγκάλυψη από τα ΜΜΕ του πραγματικού ιδεολογικού του χαρακτήρα, οι συνεχείς φασιστικές επιθέσεις εναντίων μεταναστών και μεταναστριών, η διαφοροποίηση σε τάξεις Ελλήνων και ξένων ή τσιγγάνων μαθητών, ο θεσμοθετημένος ρατσισμός που δεν αναγνωρίζει την Ελληνική υπηκοότητα παιδιών μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα αλλά και η μη νομιμοποίηση των ίδιων, οι θεσμοθετημένες διακρίσεις ενάντια σε ανθρώπους ομοφυλοφιλικού σεξουαλικού προσανατολισμού που παραβαίνει κατάφωρα βασικά άρθρα του Ελληνικού συντάγματος και η ουσιαστική έλλειψη ανεξιθρησκίας είναι μερικά από αυτά.
Η Νεολαία Συνασπισμού
Η Νεολαία Συνασπισμού είναι και θα παραμείνει ιδεολογικά και πολιτικά αντίθετη σε κάθε είδους διάκριση βασισμένη σε φυλετικά, θρησκευτικά, και σεξουαλικής προτίμησης χαρακτηριστικά, όπως επίσης και σε κάθε τη που αναπαράγει ή προωθεί τη φοβική, συντηρητική, επιθετική και βίαιη αντιμετώπιση και κάθε είδους περιχαράκωση της διαφορετικότητας.
Με αυτή την έννοια απαιτούμε κατάργηση των παρελάσεων με άμεσο αίτημα την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων – κατάλοιπο ολοκληρωτικών καθεστώτων, βιβλία απαλλαγμένα από τον εθνικισμό και τη θρησκοληψία και δημοκρατικό σχολείο, χώρο σεβασμού της διαφορετικότητας και ελεύθερης διακίνησης ιδεών – θρησκευτικών και πολιτικών.
Π.Κ.
Πώς όμως καθιερώθηκαν;
Το μαθητικό συμπλήρωμα στις παρελάσεις μας έρχεται από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά, και θυμίζει τις αντίστοιχες που είχαν καθιερωθεί από τα καθεστώτα του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Ο Μεταξάς οργάνωσε την Ε.Ο.Ν και καθιέρωσε τελετές εορτασμού της 25ής Μαρτίου που μεταξύ άλλων περιελάμβαναν σχολικές παρελάσεις και λαμπαδηφορίες. Οι σχολικές παρελάσεις εδραιώθηκαν στην αμέσως μετά τον εμφύλιο εποχή και κορυφώθηκαν επί χούντας των συνταγματαρχών. Προαιρετικά αλλά και με τον πειθαναγκασμό τον διατήρησαν δικτατορικές και εκλεγμένες κυβερνήσεις, Το εύλογο ερώτημα και ο λόγος για τον οποίο αναφερθήκαμε στο παράδοξο παραπάνω τίθεται εδώ. Πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε τον αγώνα ενάντια στον φασισμό με μια φασιστικής έμπνευσης εκδήλωση;
Ποια πρότυπα αναδεικνύονται και που αποσκοπούν;
Ο Ελληνικός λαός δεν είναι ο μόνος που πολέμησε ενάντια στο φασισμό. Ανάμεσα σε όλες της ευρωπαϊκές χώρες όμως μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν επιλέξει τις Μαθητικές Παρελάσεις και μάλιστα ως το κύριο στοιχείο ή την κορύφωση των εορτασμών για τις εθνικές επετείους.
Οι διακρίσεις μέσα από τις παρελάσεις καταφανείς. Ο αποκλεισμός και η περιχαράκωση παιδιών μεταναστών από αυτές, που πολλές φορές ακόμα και όντας αριστούχοι δεν τους επιτρέπεται να κρατήσουν τη σημαία, οι ψηλοί μπροστά-μπροστά, οι κοντοί πίσω (αυτό άραγε τι συμβολίζει;), οι αριστούχοι σημαιοφόροι πάντα 5 βήματα μπροστά από τον υπόλοιπο όχλο, ξεχωριστά τα κορίτσια από τα αγόρια και οι κρατικοί αξιωματούχοι, στρατηγοί και εκπρόσωποι της χριστιανικής εκκλησίας πάνω στην εξέδρα να δέχονται τιμές, καθώς η παρέλαση περνά από μπροστά τους.
Υπό τους ήχους μιλιταριστικών εμβατηρίων ο στρατιωτικός βηματισμός η ομοιόμορφη εμφάνιση, ίδια ρούχα ίδια χρώματα που περπατούν συντεταγμένα, όλα έχουν στόχο να μεταδοθεί η ψυχολογία μαζικής πειθαρχίας, απόλυτης υποταγής και να καταπνίγει κάθε ιδιαιτερότητα μέσα στην ομοιομορφία, όπως επίσης και να παρουσιαστεί η εικόνα ενός δημόσια εκτεθειμένου ψέματος, αυτού μιας γενιάς ετοιμοπόλεμης απέναντι σε ένα φαντασιακό μελλοντικό εχθρό.
Η δημιουργική συμμετοχή.
Πως λοιπόν όλα αυτά συμβάλλουν στην διαμόρφωση ελεύθερων ανεξάρτητων συνειδήσεων που είναι ο στόχος της εκπαίδευσής, και πώς αυτού του είδους η εκδήλωση γιορτάζει την νίκη των λαών κατά του φασισμού, του ρατσισμού και του εθνικισμού (υπέρτατες αξίες του φασισμού) του πολέμου και της στρατιωτικής βίας μεταξύ των λαών;
Η σύγχρονη παιδαγωγική σκοπιά έχει καταδικάσει προ πολλού τέτοιου είδους μιλιταριστικής έμπνευσης παιδαγωγικές μεθόδους, αφού όλα στην παρέλαση παραπέμπουν σε παιδαγωγικούς αρχαϊσμούς στρατιωτικού τύπου. Τίποτα από αυτή την εκδήλωση δεν βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν την ιστορία και την σημασία του γεγονότος που γιορτάζεται.
Αν θέλουμε να γιορτάζουμε τις εθνικές επετείους για να καλλιεργηθεί η ιστορική μνήμη, χρειάζεται δημιουργική συμμετοχή του μαθητόκοσμου στο τρίπτυχο παιδεία – ιστορία – πολιτισμός. Αυτό σημαίνει σύνδεση των ιστορικών γεγονότων με το διεθνικό τους περίγυρο, την αναζήτηση της ιστορικής αιτιότητας, την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης, με δρώμενα όχι για τους μαθητές αλλά από τους μαθητές στα σχολεία, στις γειτονιές, στο δημόσιο χώρο με συζητήσεις, μουσική, χάπενινγκ, γλέντι. Αλλά κυρίως ο κάθε εορτασμός να μην καθίσταται μουσειακή αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά να αναδεικνύεται η επικαιρική σημασία του ιστορικού γεγονότος. Με άλλα λόγια το πώς συνδέεται το χθες με το σήμερα στους αγώνες για τη δημοκρατία και την ελευθερία, στην προστασία της ιδιαιτερότητας, στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Το ευρύτερο τοπίο.
Ο συντηρητισμός, ο ρατσισμός , ο εθνικισμός, ο θρησκευτικός φανατισμός και ο φόβος απέναντι σε κάθε τι το διαφορετικό είναι όμως λογικές οι οποίες αναπαράγονται γενικότερα μέσα στην κοινωνία από θεσμούς και ρεύματα ιδεών πέρα των παρελάσεων. Ο γενικότερος εθνικο-θρησκευτικός χαρακτήρας της βασικής εκπαίδευσης, η απόσυρση σχολικών συγγραμμάτων κάτω από την πίεση εθνικιστικών κύκλων, η πρόσφατη είσοδος στη βουλή κόμματος του εθνικό-φασιστικού χώρου και η συγκάλυψη από τα ΜΜΕ του πραγματικού ιδεολογικού του χαρακτήρα, οι συνεχείς φασιστικές επιθέσεις εναντίων μεταναστών και μεταναστριών, η διαφοροποίηση σε τάξεις Ελλήνων και ξένων ή τσιγγάνων μαθητών, ο θεσμοθετημένος ρατσισμός που δεν αναγνωρίζει την Ελληνική υπηκοότητα παιδιών μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα αλλά και η μη νομιμοποίηση των ίδιων, οι θεσμοθετημένες διακρίσεις ενάντια σε ανθρώπους ομοφυλοφιλικού σεξουαλικού προσανατολισμού που παραβαίνει κατάφωρα βασικά άρθρα του Ελληνικού συντάγματος και η ουσιαστική έλλειψη ανεξιθρησκίας είναι μερικά από αυτά.
Η Νεολαία Συνασπισμού
Η Νεολαία Συνασπισμού είναι και θα παραμείνει ιδεολογικά και πολιτικά αντίθετη σε κάθε είδους διάκριση βασισμένη σε φυλετικά, θρησκευτικά, και σεξουαλικής προτίμησης χαρακτηριστικά, όπως επίσης και σε κάθε τη που αναπαράγει ή προωθεί τη φοβική, συντηρητική, επιθετική και βίαιη αντιμετώπιση και κάθε είδους περιχαράκωση της διαφορετικότητας.
Με αυτή την έννοια απαιτούμε κατάργηση των παρελάσεων με άμεσο αίτημα την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων – κατάλοιπο ολοκληρωτικών καθεστώτων, βιβλία απαλλαγμένα από τον εθνικισμό και τη θρησκοληψία και δημοκρατικό σχολείο, χώρο σεβασμού της διαφορετικότητας και ελεύθερης διακίνησης ιδεών – θρησκευτικών και πολιτικών.
Π.Κ.
ΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΛΑΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΤΙΚΕΣ - ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΟΥΝ.
